ینگه دنیا/مدار42 نوشته‌ی جان دوس پاسوس
ف.نوری
ویژگی منحصر به فرد رمان به عنوان گونه‌ای ادبی، ناپایداری آن است. رمان هرگونه تعریف و تحدیدی را نقض می‌کند و از پذیرش هرگونه زبانی به عنوان زبان مرجّح می‌گریزد. همین ویژگی است که به قول میخائیل باختین، نظریه پردازی درباره‌ی رمان را به کاری فوق‌العاده دشوار تبدیل می‌کند و همین ویژگی است که به آن این امکان را می‌دهد تا همه‌ی زبان‌های معمول از خاطره‌نویسی، زندگی‌نامه‌نویسی و نامه‌نگاری، تا روزنامه‌نگاری، تاریخ‌نگاری و مستندنویسی را در خود جذب و هضمم کند.*
سه گانه‌ی ینگه دنیا(یو.اس.ای.) شاهکار سترگ جان دوس پاسوس، یکی از آثار شاخص در به کارگیری و ادغام زبان‌های مختلف در تاریخ رمان است.
ینگه دنیا شامل سه کتاب مدار 42(1930)، 1919(1932) و پول کلان(1936) است و موضوع آن چنان که از اسمش بر می‌آید آمریکاست. آمریکا را دوس پاسوس در پیش درآمدی که چند سال پس از چاپ نخست مدار42 بر آن افزود، این‌گونه تعریف و توصیف کرده‌است: « یو.اس.ای. برشی از یک قاره‌است. یو.اس.ای. گروهی از شرکت‌های سهامدار[سهامی؟] است، مجموعه‌ی اتحادیه‌های کارگری، طوماری از قوانین که با چرم صحافی شده است، شبکه‌ی رادیو، زنجیره‌ی سینماها، ستونی از ارقام سهام‌ها که مأمور شرکت تلگراف روی تخته سیاه می‌نویسد و پاک می‌کند، کتابخانه‌ی عمومی بزرگی انباشته از روزنامه‌های کهنه و کتابهای تاریخ که گوشه‌ی صفحات‌شان تا شده و با مداد در حاشیه‌شان ایراد نوشته‌اند... یو.اس.ای. مشتی صاحب منصب حراف است که حساب‌های بانکی بی شمار دارند. یو.اس.ای. مردان بسیاری است که در گورستان آرلینگتون دفن شده‌اند. یو.اس.ای. حرفی است که در انتهای نشانی نامه‌ها می‌نویسند. اما یو.اس.ای. بیش از هرچیز گفتار مردم است.»
توجه به دو نکته‌ی کلیدی برای شناخت ارزش‌های ینگه دنیا ضروری است:
نخست: موضوع این اثر، آمریکا، موضوعی غیر معمول و بیش از اندازه بزرگ برای یک رمان است.
و دوم: دوس پاسوس به تمایز بین مستندنگاری و داستان‌نویسی قائل نیست و علاوه بر آن، رمان را به عنوان شیوه‌ای ادبی برای تاریخ‌نگاری ـو البته به شکلی که تنها از عهده‌ی رمان بر می‌آیدـ به کار می‌گیرد. او در این‌باره می‌گوید: «هدف اساسی من در مقام رمان‌نویس آن بوده است که پیش از هر چیز شخصیت‌های قائم به ذات پروش دهم و سپس آن‌ها را در تندآب حوادث زمانه بیفکنم، چنان که ماحصل کار گزارش دقیق و دیرپایی از یک مرحله از تاریخ باشد.»
ینگه دنیا روایتی جذاب و ماندگار از تاریخِ دهههای پایانی قرن نوزدهم و دهههای آغازین قرن بیستم آمریکا، با محوریت جنگ اول جهانی است، و به تناسب موضوع غیر معمولش، ساختار روایی ویژه‌ای دارد که امتیاز عمده و دلیل شهرت آن محسوب می‌شود. این ساختار شامل چهار خط رواییِ مجزا به سبک‌های مختلف، به همراه یک خط تصویری شامل ده‌ها طرح خطیِ مرکبی کوچک اندازه از صحنه‌های مختلف داستان است.
دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جیرفت