روانکاوی ادبیات و هنر
روزبه رحیمی: «بارها با شگفتی از خود پرسیدهام که شما (نویسندگان و شاعران) ادراک و شناخت خود را دربارهی این یا آن پدیدهی مرموز و نهفته از کجا بهدست میآورید، حال آنکه من در سایهی یک تلاش تحقیقی بس مشقتبار به آن دست مییابم.»
(فروید: نامه به آرتور شنیستلر، ۱۲ ژانویه ۱۹۰۶)
زیگموند فروید، پدر علم روانکاوی، تأثیر بسیاری در زمینههایی مختلف، از روانپزشکی، روانشناسی بالینی و علوم تربیتی گرفته تا ادبیات و هنر، زبانشناسی، جامعهشناسی، مردمشناسی، اسطورهشناسی، دینپژوهی، فلسفه و غیره، داشته است. با آغاز قرن بیستویکم نیز مفاهیم و تحلیلهای فروید در حوزههای یاد شده تاثیر خود را از دست نداده و همچنان کارآیی خود را حفظ کردهاند.
«در دفتر حاضر خوانندهی فارسی زبان هم به چگونگی کاربرد نظریه روانکاوی و شماری از مفاهیم پایهای آن در بررسی آثار ادبی و هنری و دستآوردهای این کاربرد پی میبرد و هم به ویژه فرصت و امکان آشنا شدن با چهره دیگری از فروید روانکاو و فرزانه و دانشور را به دست میآورد. منظور آن چهرهی ادیب و ناقد هنرپژوه و هنرمندشناسی است که تا کنون بر بسیاری از فارسیزبانان (و گاه بر برخی باختر زمینیان نیز) پوشیده مانده است.» (ص ۱۵)